Aandelenfusie: Juridische en Fiscale Gevolgen

Een aandelenfusie is een vorm van fuseren waarbij twee of meer ondernemingen hun aandelen uitwisselen. Hierdoor ontstaat er een nieuwe verhouding tussen de aandeelhouders van de betrokken ondernemingen. Een aandelenfusie kan verschillende redenen en voordelen hebben, maar ook juridische en fiscale gevolgen. In dit artikel leggen we uit wat een aandelenfusie inhoudt, hoe het in zijn werk gaat en waar u op moet letten.

Wat is een aandelenfusie?

Een fusie is een samenvoeging van twee of meer ondernemingen tot één onderneming. Er zijn drie soorten fusies: een bedrijfsfusie, een juridische fusie en een aandelenfusie. Bij een bedrijfsfusie worden de activa en passiva van de ene onderneming overgedragen aan de andere onderneming. Bij een juridische fusie gaan de vermogens van de fuserende ondernemingen over op een nieuwe of bestaande onderneming. Een aandelenfusie houdt in dat aandelen van de fuserende ondernemingen worden geruild tegen aandelen van een andere onderneming.

Een aandelenfusie is dus in feite een aandelenruil. Een rechtspersoon of een natuurlijk persoon draagt zijn aandelen in een BV of NV over aan een andere BV of NV. Deze BV of NV krijgt in ruil hiervoor in verhouding aandelen terug. Hierdoor hebben beide ondernemingen een aandelenbelang in elkaars BV of NV. De werkmaatschappijen van de fuserende ondernemingen blijven hetzelfde. Een werkmaatschappij richt zich op de bedrijfsactiviteiten, zoals het vervaardigen van producten, het inhuren van personeel en het uitvoeren van opdrachten.

Aandelenfusie voorbeeld

Stel dat u eigenaar bent van 100% van de aandelen in BV A, die een waarde hebben van € 1 miljoen. U wilt fuseren met BV B, die ook een waarde heeft van € 1 miljoen. Samen met de eigenaar van BV B richt u een nieuwe holding BV C op, die de aandelen van BV A en BV B overneemt. U krijgt 50% van de aandelen in BV C en de eigenaar van BV B krijgt ook 50% van de aandelen in BV C. U heeft nu dus indirect een belang van 50% in zowel BV A als BV B.

Waarom zou u een aandelenfusie doen?

Een aandelenfusie kan verschillende redenen en voordelen hebben voor de betrokken ondernemingen. Een aantal mogelijke redenen zijn:

• U wilt samenwerken met een andere onderneming om uw marktpositie te versterken, uw kosten te verlagen, uw risico’s te spreiden of uw kennis en expertise te delen.
• U wilt partner worden in een bestaande onderneming of u wilt geleidelijk een onderneming overnemen.
• U wilt uw bedrijfsopvolging regelen of uw vermogen beschermen tegen schuldeisers.
• U wilt profiteren van fiscale voordelen, zoals de deelnemingsvrijstelling, de doorschuiffaciliteit of de fiscale eenheid.

De deelnemingsvrijstelling houdt in dat u geen belasting hoeft te betalen over de winst die u ontvangt uit uw deelneming in een andere onderneming. Een deelneming is een belang van ten minste 5% in het geplaatste kapitaal van een andere onderneming. De doorschuiffaciliteit houdt in dat u geen belasting hoeft te betalen over het verschil tussen de waarde en de verkrijgingsprijs van uw aandelen bij overdracht aan een andere onderneming. De fiscale eenheid houdt in dat u samen met uw dochterondernemingen als één belastingplichtige wordt behandeld, waardoor u onderlinge transacties kunt elimineren en verliezen kunt verrekenen.

Gevolgen voor de belasting

Een van de belangrijkste aspecten van een aandelenfusie is de fiscale gevolgen en faciliteiten die hiermee samenhangen. Zoals eerder vermeld, leidt een aandelenfusie in principe tot een belastingheffing over het verschil tussen de waarde en de verkrijgingsprijs van de overgedragen aandelen.

Dit kan zowel voor de inkomstenbelasting als voor de vennootschapsbelasting gelden, afhankelijk van de rechtsvorm en het belang van de aandeelhouder. Het tarief van box 2 van de inkomstenbelasting is 24,5% over de eerste € 67.000 aan inkomsten per persoon en 33% over het bedrag daarboven. Het tarief van de vennootschapsbelasting varieert tussen 15% en 25%, afhankelijk van de hoogte van de winst.

Om te voorkomen dat een aandelenfusie wordt belemmerd door een directe belastingheffing, biedt de wet een aantal fiscale faciliteiten aan. De belangrijkste faciliteit is de aandelenfusievrijstelling, die inhoudt dat het vervreemdingsresultaat niet in aanmerking hoeft te worden genomen, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Deze voorwaarden zijn:

• Er moet sprake zijn van een kwalificerende aandelenfusie, wat betekent dat de tegenprestatie voor de overdracht van de aandelen uitsluitend of nagenoeg uitsluitend bestaat uit aandelen in het kapitaal van de verkrijgende vennootschap. Een geringe bijbetaling in contanten is toegestaan, mits deze niet meer bedraagt dan 10% van de nominale waarde van de uitgereikte aandelen.
• De aandelenfusie mag niet in overwegende mate gericht zijn op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing. Hiervan is sprake als de aandelenfusie niet plaatsvindt op grond van zakelijke overwegingen, zoals herstructurering of rationalisering van de actieve werkzaamheden van de bij de aandelenfusie betrokken rechtspersonen. Het is dan aan de belastingplichtige om het tegendeel aannemelijk te maken.

Als aan deze voorwaarden wordt voldaan, wordt het vervreemdingsresultaat niet belast, maar wordt de verkrijgingsprijs van de overgedragen aandelen doorgeschoven naar de ontvangen aandelen. Dit betekent dat er geen belasting wordt betaald op het moment van de fusie, maar pas bij een latere vervreemding van de nieuwe aandelen. De fiscale claim blijft dus behouden, maar wordt uitgesteld.

De aandelenfusievrijstelling moet worden aangevraagd in de aangifte inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting van het jaar waarin de fusie plaatsvindt. Het is raadzaam om vooraf een goedkeuring te vragen aan de Belastingdienst, zodat er geen onzekerheid bestaat over de toepassing van de vrijstelling.

Aandelenfusie: Fiscale faciliteiten

Naast de aandelenfusievrijstelling zijn er nog andere fiscale faciliteiten die relevant kunnen zijn voor een aandelenfusie, zoals:

• De doorschuiffaciliteit voor aanmerkelijkbelanghouders, die inhoudt dat een natuurlijk persoon die zijn aandelen in een BV of NV overdraagt aan een andere natuurlijk persoon of rechtspersoon, onder voorwaarden geen belasting hoeft te betalen over het vervreemdingsresultaat. De verkrijgingsprijs wordt dan doorgeschoven naar de verkrijger.
• De bedrijfsopvolgingsregeling, die inhoudt dat een natuurlijk persoon die zijn onderneming of een aanmerkelijk belang in een onderneming schenkt of vererft aan zijn erfgenamen of bedrijfsopvolgers, onder voorwaarden geen of minder schenk- of erfbelasting hoeft te betalen over de waarde van de onderneming of het belang.
• De fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting, die inhoudt dat een moedermaatschappij en haar dochtermaatschappijen onder voorwaarden als één belastingplichtige worden behandeld, waardoor zij onderlinge transacties kunnen elimineren en verliezen kunnen verrekenen.
• De deelnemingsvrijstelling, die inhoudt dat een BV of NV die een belang van ten minste 5% heeft in het geplaatste kapitaal van een andere BV of NV, onder voorwaarden geen belasting hoeft te betalen over de winst die zij ontvangt uit haar deelneming, zoals dividenden of verkoopopbrengsten.

Deze faciliteiten kunnen in combinatie met de aandelenfusievrijstelling worden toegepast, mits aan de specifieke voorwaarden wordt voldaan. Het is daarom belangrijk om vooraf een goed overzicht te hebben van de fiscale gevolgen en mogelijkheden van een aandelenfusie, en om deskundig advies in te winnen.

Hoe gaat een aandelenfusie in zijn werk?

Een aandelenfusie is een vrij eenvoudige en goedkope manier van fuseren, maar er zijn wel een aantal stappen die u moet doorlopen en zaken waar u op moet letten. Een overzicht van de belangrijkste stappen en aandachtspunten zijn:

• U moet een geschikte fusiepartner vinden die bereid is om zijn aandelen te ruilen tegen uw aandelen. U moet ook een goede afspraak maken over de waardering en de ruilverhouding van de aandelen. De waardering is de prijs die de aandelen zouden kosten als ze op dit moment verkocht zouden worden. De ruilverhouding is de verhouding waarin de aandelen worden geruild. Bijvoorbeeld, één aandeel in BV A wordt geruild tegen twee aandelen in BV B.
• U moet een intentieverklaring opstellen waarin u de hoofdlijnen van de fusie vastlegt, zoals de doelstelling, de planning, de voorwaarden en de garanties. Een intentieverklaring is niet bindend, maar geeft wel aan dat u serieus bent over de fusie.
• U moet een due diligence onderzoek uitvoeren om de financiële, juridische, fiscale en operationele situatie van de fusiepartner te controleren. Een due diligence onderzoek is een grondig onderzoek naar alle relevante aspecten van een onderneming om eventuele risico’s of verborgen gebreken te ontdekken.
• U moet een fusieovereenkomst opstellen waarin u alle details van de fusie regelt, zoals de definitieve waardering, de definitieve ruilverhouding, de levering van de aandelen, de betaling van de koopprijs, de vrijwaringen en de geschillenregeling. Een fusieovereenkomst is bindend en juridisch afdwingbaar.
• U moet de levering van de aandelen laten plaatsvinden bij een notaris. De notaris zal een akte van levering opmaken waarin hij verklaart dat de aandelen zijn overgedragen aan de nieuwe eigenaar. De notaris zal ook zorgen voor de inschrijving van de wijzigingen in het handelsregister.
• U moet rekening houden met de fiscale gevolgen van de fusie. Zoals eerder vermeld, kan een aandelenfusie leiden tot belastingheffing over het vervreemdingsresultaat van uw aandelen. Dit is het verschil tussen de waarde en de verkrijgingsprijs van uw aandelen. Het tarief van box 2 van de inkomstenbelasting is 24,5% over de eerste € 67.000 aan inkomsten per persoon en 31% over het bedrag daarboven. In sommige gevallen kunt u gebruik maken van fiscale faciliteiten om belastingheffing uit te stellen of te voorkomen. U moet hiervoor wel aan bepaalde voorwaarden voldoen, zoals het hebben van een zakelijk motief voor de fusie, het aanhouden van een minimaal belang in de andere onderneming of het voorkomen van een winstuitdeling.
• U moet rekening houden met de juridische gevolgen van de fusie. Zoals eerder vermeld, blijven de werkmaatschappijen van de fuserende ondernemingen hetzelfde na een aandelenfusie. Dit betekent dat alle contracten, vergunningen, verplichtingen en rechten die zij hebben ook blijven bestaan. U moet dus goed nagaan of er geen conflicten of problemen ontstaan door de fusie. Bijvoorbeeld, als u een concurrentiebeding heeft met een klant of leverancier, kan dit in strijd zijn met uw nieuwe belang in een andere onderneming.

Conclusie

Een aandelenfusie is een vorm van fuseren waarbij twee of meer ondernemingen hun aandelen uitwisselen. Hierdoor ontstaat er een nieuwe verhouding tussen de aandeelhouders van de betrokken ondernemingen. Een aandelenfusie kan verschillende redenen en voordelen hebben, maar ook juridische en fiscale gevolgen. Het is daarom belangrijk om goed voorbereid te zijn en deskundig advies in te winnen voordat u een aandelenfusie aangaat.