Bent u ondernemer en denkt u na over de toekomst van uw bedrijf? Of bent u een familielid van een ondernemer en wilt u graag meer weten over de mogelijkheden om het bedrijf binnen de familie over te dragen? Dan is de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) wellicht iets voor u. Deze regeling biedt verschillende vrijstellingen en faciliteiten in de erf- en schenkbelasting bij de overdracht van een onderneming binnen de familie. Maar hoe werkt deze regeling precies? En wat zijn de voorwaarden en mogelijkheden? In dit artikel ga ik in op de bedrijfsopvolgingsregeling en geef ik voorbeelden om u te helpen bij het maken van de juiste keuzes voor uw onderneming en familie.
Wat is de bedrijfsopvolgingsregeling/BOR?
De BOR is een fiscale regeling die is opgenomen in de Successiewet 1956 en heeft als doel om de overdracht van een onderneming binnen de familie te faciliteren en te stimuleren. Hierdoor wordt het voor de opvolger makkelijker om de onderneming voort te zetten zonder dat hierdoor een hoge fiscale last ontstaat. De regeling is van toepassing op zowel de schenk– als erfbelasting.
Voorwaarden voor toepassing van de bedrijfsopvolgingsregeling
Om in aanmerking te komen voor de bedrijfsopvolgingsregeling/BOR moeten aan een aantal voorwaarden worden voldaan:
- Ten eerste moet de onderneming die wordt overgedragen een materiële onderneming zijn. Dit betekent dat het moet gaan om een onderneming die zelfstandig economische activiteiten ontplooit en waarbij sprake is van duurzame organisatie van arbeid en kapitaal.
- Daarnaast moet de onderneming minimaal één jaar voorafgaand aan de overdracht in bezit zijn van de overdrager, en moet deze in Nederland zijn gevestigd.
- Een andere voorwaarde is dat de opvolger de onderneming ten minste vijf jaar voortzet. Als de opvolger de onderneming binnen deze termijn verkoopt, of de onderneming wordt geliquideerd, dan kan dit leiden tot een terugbetaling van de vrijstelling.
Vrijstellingen in de erfbelasting
Wanneer een onderneming wordt overgedragen bij overlijden, dan kan er sprake zijn van erfbelasting. De hoogte van deze belasting is afhankelijk van de waarde van de onderneming en de relatie tussen de erfgenamen en de overledene.
Dankzij de bedrijfsopvolgingsregeling is het mogelijk om een vrijstelling te krijgen van 100% voor de erfbelasting. Dit betekent dat de volledige waarde van de onderneming niet belast wordt. Er geldt echter wel een maximumbedrag van € 1.205.871 voor deze vrijstelling. Het bedrag daarboven wordt belast tegen de reguliere tarieven van de erfbelasting.
De vrijstelling geldt alleen voor het ondernemingsvermogen en niet voor het privévermogen van de overledene. Het is daarom belangrijk om het ondernemingsvermogen goed te scheiden van het privévermogen, om optimaal gebruik te maken van de vrijstelling.
Vrijstellingen in de schenkbelasting
Ook bij schenking van een onderneming kan de bedrijfsopvolgingsregeling van toepassing zijn. Hierbij geldt een vrijstelling van 100% voor de schenkbelasting, met een maximumbedrag van €1.205.871. Net als bij de erfbelasting geldt ook hier dat alleen het ondernemingsvermogen is vrijgesteld van belasting en niet het privévermogen.
Bovendien moet de verkrijger van de schenking de onderneming ook ten minste vijf jaar voortzetten om de vrijstelling te behouden. Als de onderneming binnen deze termijn wordt verkocht of geliquideerd, dan kan dit leiden tot een terugbetaling van de vrijstelling.
Indien de onderneming een hogere waarde heeft dan de vrijstelling, zijn voor dat hogere gedeelte de reguliere tarieven van de schenkbelasting van toepassing.
Om optimaal gebruik te maken van de schenkingsvrijstelling is het ook belangrijk om te kijken naar de mogelijkheden om gebruik te maken van de jaarlijkse vrijstellingen voor schenkingen. Zo mag er jaarlijks belastingvrij worden geschonken tot een bepaald bedrag. In 2023 is dit bedrag €6.363,- voor schenkingen aan kinderen en €3.244,- voor schenkingen aan overige verkrijgers.
Voorbeeld: toepassing van de bedrijfsopvolgingsregeling /BOR bij schenking
Om de werking van de BOR in de praktijk te illustreren, volgt hieronder een voorbeeld:
Een ondernemer wil zijn onderneming schenken aan zijn zoon. De waarde van de onderneming bedraagt €2.500.000,-. Door gebruik te maken van de BOR is het mogelijk om een vrijstelling te krijgen van 100% voor de schenkbelasting, tot een maximum van €1.205.871. De zoon hoeft dus geen schenkbelasting te betalen over het bedrag van €1.205.871.
Voor het bedrag boven de vrijstelling van €1.200.000,- geldt een tarief van 20%. Dit betekent dat er over het resterende bedrag van €1.300.000,- een schenkbelasting van €260.000,- betaald moet worden.
Voorbeeld: toepassing van de bedrijfsopvolgingsregeling /BOR bij overlijden
Een dochter, enig kind, erft van haar vader een bakkerij. Deze bakkerij heeft een going concernwaarde van € 900.000 en een liquidatiewaarde van € 1.400.000. De going concern waarde is minder dan € 1.205.871 en ook lager dan de liquidatiewaarde. De dochter hoeft dan geen erfbelasting te betalen. Er wordt namelijk uitgegaan van de going concern waarde.
Conclusie
De bedrijfsopvolgingsregeling/BOR is een belangrijk instrument bij de overdracht van een onderneming binnen de familie. Door gebruik te maken van de vrijstellingen in de erf- en schenkbelasting kan er veel belasting worden bespaard. Het is wel belangrijk om te voldoen aan de voorwaarden van de regeling en om het ondernemingsvermogen goed te scheiden van het privévermogen. Bij twijfel is het raadzaam om een specialist op het gebied van vermogens- en nalatenschapsplanning te raadplegen.