Agio is een term die u misschien wel eens heeft gehoord in verband met aandelen of het eigen vermogen van een onderneming. Maar wat betekent agio precies en hoe kunt u het gebruiken? In dit artikel leg ik uit wat agio is, hoe het ontstaat, hoe u het kunt boeken en terugbetalen en wat de voor- en nadelen zijn. Ook geef ik enkele voorbeelden om het begrip agio te verduidelijken.
De betekenis van agio
Agio is het bedrag dat boven de nominale waarde van een aandeel wordt gestort. De nominale waarde is de waarde die op het aandeel staat vermeld, bijvoorbeeld 10 euro. De nominale waarde wordt bepaald bij de oprichting van een vennootschap of bij de uitgifte van nieuwe aandelen. De nominale waarde kan echter afwijken van de werkelijke waarde of de marktwaarde van een aandeel. Dit hangt af van de vraag en het aanbod, de winstgevendheid, de groeiverwachtingen en andere factoren die de waarde van een onderneming beïnvloeden.
Als een aandeel meer waard is dan de nominale waarde, bijvoorbeeld 12 euro, dan betaalt u als koper een agio van 2 euro per aandeel. Dit agio komt bovenop het gestorte kapitaal en vormt samen met het kapitaal het eigen vermogen van de onderneming. Het eigen vermogen is het verschil tussen de bezittingen en de schulden van een onderneming. Het eigen vermogen geeft aan hoeveel geld de eigenaren of aandeelhouders in de onderneming hebben geïnvesteerd of kunnen terugkrijgen bij een eventuele verkoop of liquidatie.
Het agio kan ook ontstaan bij de oprichting van een vennootschap. De oprichters kunnen ervoor kiezen om slechts een deel van de nominale waarde te volstorten en daarnaast een agio te betalen dat later eventueel kan worden terugbetaald. Dit kan fiscale voordelen hebben, zoals we later zullen zien.
Het tegenovergestelde van agio is disagio. Disagio is het bedrag dat onder de nominale waarde van een aandeel wordt gestort. Dit kan gebeuren als een onderneming slecht presteert en de marktwaarde van een aandeel lager is dan de nominale waarde. Bijvoorbeeld, als een aandeel een nominale waarde heeft van 10 euro, maar slechts 8 euro waard is op de markt, dan betaalt u als koper een disagio van 2 euro per aandeel. Dit disagio vermindert het eigen vermogen van de onderneming.
Het boeken van agio
Als u agio betaalt of ontvangt bij de aankoop of verkoop van aandelen, dan moet u dit boeken in uw administratie. Het agio wordt geboekt naast het aandelenkapitaal op de balans onder het eigen vermogen. Het wordt ook wel de agioreserve genoemd.
Een voorbeeld van het boeken is als volgt:
Stel dat u 100 aandelen koopt van een onderneming die een nominale waarde hebben van 10 euro per stuk. De marktwaarde van de aandelen is echter 12 euro per stuk. U betaalt dus 1.200 euro voor de aandelen, waarvan 1.000 euro kapitaal en 200 euro agio.
De boeking ziet er dan zo uit:
Debet | Credit |
---|---|
Bank | 1.200 |
Aandelenkapitaal | 1.000 |
Agio | 200 |
U ziet dat het eigen vermogen met 1.200 euro toeneemt door uw investering.
Het terugbetalen van agio
Een onderneming kan ervoor kiezen om het agio terug te betalen aan de aandeelhouders. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de onderneming voldoende winst heeft gemaakt of als de aandeelhouders geld nodig hebben. Het terugbetalen is een vorm van dividenduitkering, maar kan fiscaal vriendelijk gebeuren onder bepaalde voorwaarden.
De voorwaarden voor het terugbetalen van agio zijn:
- De terugbetaling mag niet meer bedragen dan de verkrijgingsprijs van de aandelen. Dit is het bedrag dat u heeft betaald voor de aandelen, inclusief het agio.
- De algemene vergadering van aandeelhouders moet tot de terugbetaling hebben besloten. Dit kan alleen als de onderneming voldoet aan de uitkeringstest. Dit betekent dat de onderneming na de uitkering nog in staat is om haar schulden te betalen.
- Het bestuur van de onderneming moet het besluit van de algemene vergadering goedkeuren.
- Er moet een statutenwijziging via een notariële akte plaatsvinden.
Als aan deze voorwaarden wordt voldaan, dan hoeft u geen belasting te betalen over het terugbetaalde agio in box 2. U betaalt wel belasting in box 3 over het vermogen dat u ontvangt, tenzij u dit weer investeert in uw onderneming.
Een voorbeeld van het terugbetalen van agio is als volgt:
Stel dat u 100 aandelen heeft gekocht van een onderneming voor 1.200 euro, waarvan 1.000 euro kapitaal en 200 euro agio. De onderneming besluit om het agio terug te betalen aan de aandeelhouders. U ontvangt dus 200 euro terug.
De boeking ziet er dan zo uit:
Debet | Credit |
---|---|
Agio | 200 |
Bank | 200 |
U ziet dat het eigen vermogen met 200 euro afneemt door de uitkering.
Hoe kunt u agio omzetten in aandelenkapitaal?
Agio kan worden omgezet in aandelenkapitaal, als de onderneming dat wenst. Dit kan op twee manieren:
- Door een statutenwijziging: de onderneming kan besluiten om de nominale waarde van de bestaande aandelen te verhogen, en daarvoor een deel van de agioreserve te gebruiken. Bijvoorbeeld:
Een onderneming heeft 10.000 aandelen met een nominale waarde van €10 per stuk, en een agioreserve van €50.000. De onderneming besluit om de nominale waarde te verhogen naar €15 per stuk, en daarvoor €50.000 van de agioreserve te gebruiken. Het aandelenkapitaal wordt dan:
10.000 x €15 = €150.000
De agioreserve wordt dan:
€50.000 – €50.000 = €0
De balans ziet er dan als volgt uit:
Debet | Credit |
---|---|
Bank | €150.000 |
Het voordeel van het omzetten van agio in aandelenkapitaal is dat de onderneming haar nominale waarde of haar aantal aandelen kan aanpassen aan de marktwaarde of de marktvraag, zonder dat het eigen vermogen verandert. Het nadeel is dat de onderneming haar statuten moet wijzigen of een aandelensplitsing moet doorvoeren, wat administratieve kosten en formaliteiten met zich meebrengt.
De voordelen en nadelen van agio
Het storten of uitkeren van agio kan voor zowel de onderneming als de aandeelhouders voordelen en nadelen hebben. Hieronder zetten we enkele voor- en nadelen op een rij.
Voordelen voor de onderneming
- Agio verhoogt het eigen vermogen van de onderneming, waardoor de solvabiliteit verbetert. De solvabiliteit is de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vermogen. Een hogere solvabiliteit betekent dat de onderneming minder afhankelijk is van vreemd vermogen, zoals leningen of schulden. Dit kan gunstig zijn voor de kredietwaardigheid en de rentabiliteit van de onderneming.
- Het kan gebruikt worden om investeringen te financieren die bijdragen aan de groei of innovatie van de onderneming. Zo kan de onderneming haar concurrentiepositie versterken of nieuwe markten aanboren.
- Het kan gebruikt worden om verliezen te compenseren die ontstaan door tegenvallende resultaten of onvoorziene omstandigheden. Zo kan de onderneming haar continuïteit waarborgen.
Nadelen voor de onderneming
- Het vermindert de flexibiliteit van de onderneming om dividend uit te keren aan de aandeelhouders. Dividend is een winstuitkering die afhankelijk is van het beschikbare resultaat na belastingen. Als er agio wordt gestort, wordt het beschikbare resultaat lager, waardoor er minder dividend kan worden uitgekeerd.
- Het verhoogt het risico voor de onderneming om aansprakelijk te worden gesteld door schuldeisers. Als de onderneming failliet gaat, moeten de schuldeisers eerst worden betaald voordat de aandeelhouders hun geld terugkrijgen. Als er agio is gestort, wordt het eigen vermogen hoger, waardoor er minder geld overblijft voor de schuldeisers. Dit kan leiden tot claims of procedures tegen de onderneming of de bestuurders.
Voordelen voor de aandeelhouders
- Agio verhoogt de waarde van het aandeel, waardoor de aandeelhouder een hoger rendement kan behalen bij een eventuele verkoop van het aandeel. Het rendement is het verschil tussen de verkoopprijs en de aankoopprijs van het aandeel.
- Agio kan onbelast worden terugbetaald aan de aandeelhouder, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Een terugbetaling van agio wordt in principe gezien als een dividenduitkering, die belast wordt in box 2. Echter, als de terugbetaling niet meer bedraagt dan de verkrijgingsprijs van het aandeel, hoeft er geen belasting te worden betaald. De verkrijgingsprijs is het bedrag dat de aandeelhouder heeft betaald om het aandeel te kopen, inclusief het agio. Bovendien moet er een besluit zijn genomen door de algemene vergadering van aandeelhouders en moet er een statutenwijziging plaatsvinden via een notariële akte.
Nadelen voor de aandeelhouders
- Agio verlaagt het dividend dat de aandeelhouder kan ontvangen van de onderneming. Zoals hierboven uitgelegd, wordt het beschikbare resultaat lager als er agio wordt gestort, waardoor er minder dividend kan worden uitgekeerd.
- Agio verhoogt het risico voor de aandeelhouder om zijn geld te verliezen als de onderneming failliet gaat. Als er agio is gestort, wordt het eigen vermogen hoger, waardoor er minder geld overblijft voor de aandeelhouders na het betalen van de schuldeisers. De aandeelhouder kan dan een deel of zelfs al zijn geld kwijtraken.
Conclusie
Agio is het verschil tussen de prijs die een onderneming ontvangt voor de uitgifte van nieuwe aandelen en de nominale waarde van die aandelen. Het valt onder het eigen vermogen van een onderneming, maar is geen onderdeel van het aandelenkapitaal. Agio wordt apart vermeld op de balans, onder de post ‘agioreserve’.
Het ontstaat als de marktwaarde van een aandeel hoger is dan de nominale waarde, en geeft aan hoeveel meer geld de onderneming heeft opgehaald voor haar activiteiten en groei. Het kan worden gebruikt om verliezen op te vangen of om dividend uit te keren, maar niet om terug te betalen aan de aandeelhouders.
Het kan worden omgezet in aandelenkapitaal, als de onderneming dat wenst. Dit kan door een statutenwijziging of door een aandelensplitsing, waarmee de onderneming haar nominale waarde of haar aantal aandelen kan aanpassen aan de marktwaarde of de marktvraag, zonder dat het eigen vermogen verandert.