De oorlog Israel en Palestina brak op 7 oktober 2023 uit. Dit begon een massale raketaanval van Hamas. Deze oorlog heeft niet alleen humanitaire gevolgen gehad, ook de economische impact is groot. Zowel Israël als Palestina kunnen aanzienlijke schade lijden door de militaire operaties, een blokkade en internationale sancties. Maar ook Nederland, als handelspartner en donor van beide partijen, kan de gevolgen ondervinden. In dit artikel analyseren we de economische impact van het conflict op Israël en Nederland. We bespreken de mogelijke scenario’s voor de toekomst.

We richten ons alleen op de economische aspecten van het conflict. Hierbij willen we natuurlijk geen afbreuk te doen aan de humanitaire en politieke dimensies. We willen ons medeleven uiten voor de slachtoffers van deze verschrikkelijke oorlog, die veel leed en verlies heeft veroorzaakt. De hoop is dat dit artikel kan bijdragen aan een beter begrip van de situatie.

Gevolgen oorlog Israel & Palestina: De schade voor Israël

Israël is een van de meest ontwikkelde en innovatieve economieën ter wereld. Het land heeft een bruto binnenlands product (bbp) van ongeveer 400 miljard dollar in 2022. Israel heeft een sterke exportsector, vooral op het gebied van hightech, landbouw en defensie. Het heeft ook een bloeiende toerisme-industrie, die in 2019 meer dan 4 miljard dollar aan inkomsten genereerde.

De oorlog tussen Israel en Palestina zal echter een zware tol eisen van de Israëlische economie. Volgens een rapport van de RAND Corporation, zou een terugkeer naar geweld het bbp per hoofd van de bevolking met 10 procent doen dalen tegen 2024.

Dit komt neer op een verlies van ongeveer 40 miljard dollar in vier jaar tijd door de oorlog in Israel en Palestina. De belangrijkste factoren die bijdragen aan deze daling zijn:

• De directe kosten van de militaire operaties, die geschat worden op 2,5 miljard dollar voor elke week van vijandelijkheden.
• De indirecte kosten van de verstoring van de productie, de handel en het vertrouwen. Die zal leiden tot lagere investeringen, consumptie en groei.
• De kosten van de wederopbouw en de compensatie voor de schade aan infrastructuur, woningen en bedrijven. Die kunnen oplopen tot honderden miljoenen dollars.
• De kosten van de verhoogde veiligheidsuitgaven, die ten koste gaan van andere publieke diensten en sociale programma’s.
• De kosten van de internationale isolatie. Die zal het gevolg zijn van de veroordeling en de sancties van sommige landen en organisaties, die de toegang tot markten, financiering en samenwerking beperken.

Gevolgen oorlog Israel & Palestina: Toerisme

Een van de sectoren die het meest te lijden heeft onder het conflict is het toerisme. Deze sector heeft een sterke daling heeft gekend door de annuleringen, de reisbeperkingen en het negatieve imago. Volgens het Israëlische ministerie van Toerisme, daalde het aantal toeristen met 80 procent in oktober 2023 vergeleken met dezelfde maand in 2019. Dit betekent een verlies van ongeveer 500 miljoen dollar aan inkomsten voor die maand alleen al.

Een andere sector die getroffen is door het conflict is de export. Deze sector heeft te maken met verstoringen in de logistiek, hogere verzekeringskosten en verminderde vraag. Volgens het Israëlische Centraal Bureau voor de Statistiek, daalde de export met 15 procent in oktober 2023 vergeleken met dezelfde maand in 2019. Dit betekent een verlies van ongeveer 1 miljard dollar aan inkomsten voor die maand alleen al.

Gevolgen oorlog Israel & Palestina: De schade voor Palestina

Palestina is een van de armste en meest dichtbevolkte gebieden ter wereld. Het land heeft een bbp per hoofd van de bevolking van ongeveer 1.100 dollar in 2022. Onder andere de gebieden zoals Gaza lijden al jaren onder de blokkade van Israel en Egypte. De blokkade beperkt de beweging van mensen en goederen. Ook zorgt het voor de politieke verdeeldheid tussen Hamas en de Palestijnse Autoriteit.

De oorlog tussen Israel en Palestina heeft de situatie nog verergerd, met verwoestende gevolgen voor de bevolking en de economie.

Volgens een rapport van de UNCTAD, heeft de blokkade en de oorlogen tussen 2007 en 2018 een economische schade van 16,7 miljard dollar veroorzaakt voor Palestina. Dit komt neer op zes keer het bbp van het gebied in 2022. De belangrijkste factoren die bijdragen aan deze schade zijn:

• De directe kosten van de militaire operaties, die geschat worden op 4,5 miljard dollar voor de drie oorlogen in 2008-2009, 2012 en 2014. De laatste oorlog in 2023 heeft nog meer schade aangericht. Met meer dan 2.000 doden, 100.000 ontheemden en duizenden gebouwen verwoest of beschadigd.
• De indirecte kosten van de verstoring van de productie, de handel en het vertrouwen. Die leiden tot lagere investeringen, consumptie en groei.
• De kosten van de wederopbouw en de humanitaire hulp. Die zijn afhankelijk van de beschikbaarheid en de doeltreffendheid van de internationale donoren. Volgens de VN, is er ongeveer 380 miljoen dollar nodig om de meest dringende behoeften te dekken. Het gaat daarbij om bijvoorbeeld voedsel, water, gezondheid, onderwijs en bescherming.
• De kosten van de verhoogde armoede en werkloosheid, die leiden tot lagere levensstandaarden, slechtere gezondheid en meer sociale problemen. Volgens de Wereldbank, steeg het armoedecijfer in Gaza van 39 procent in 2007 tot 55 procent in 2017. Het werkloosheidspercentage steeg van 35 procent in 2006 tot 52 procent in 2018.

Landbouw

Een van de sectoren die het meest te lijden heeft onder het conflict is de landbouw. Deze sector is een belangrijke bron van inkomsten en voedselzekerheid is voor veel gezinnen.

Volgens de FAO, heeft het conflict in 2023 meer dan 17.000 hectare landbouwgrond beschadigd of vernietigd. Daardoor zijn meer dan 50.000 boeren getroffen. Dit betekent een verlies van ongeveer 40 miljoen dollar aan gewassen en vee.

Een andere sector die getroffen is door het conflict is de industrie. Die heeft te maken heeft met beperkingen op de invoer van grondstoffen, machines en brandstof. Er is ook forse schade aan fabrieken en infrastructuur. Volgens de Palestijnse Federatie van Industrieën heeft het conflict in 2023 meer dan 500 industriële bedrijven beschadigd of vernietigd. Daardoor zijn meer dan 10.000 arbeiders getroffen. Dit betekent een verlies van ongeveer 100 miljoen dollar aan productie en export.

De gevolgen voor Nederland

Nederland is een van de belangrijkste handelspartners en donoren van zowel Israël als Palestina. Het land heeft een bilaterale handelsovereenkomst met Israël sinds 1975, en een associatieovereenkomst met de Palestijnse Autoriteit sinds 1997. Het land heeft ook een actieve rol gespeeld in het bevorderen van het vredesproces en het ondersteunen van humanitaire projecten in het gebied.

De oorlog tussen Israel en Palestina heeft echter ook gevolgen gehad voor de Nederlandse economie. Volgens economen zou een escalatie van het conflict het bbp per hoofd van de bevolking met 0,2 procent doen dalen tegen 2024. Dit komt neer op een verlies van ongeveer 1,5 miljard euro in vier jaar tijd. De belangrijkste factoren die bijdragen aan deze daling zijn:

• De directe kosten van de verstoring van de handelsstromen. Die leiden tot hogere prijzen, lagere export en import, en minder concurrentiekracht. Volgens economen zou een escalatie van het conflict de Nederlandse export naar Israël met 10 procent doen afnemen. De import uit Israël zal met 20 procent doen toenemen. Dit betekent een verlies van ongeveer 300 miljoen euro aan handelsbalans voor Nederland.
• De indirecte kosten van de verslechtering van de geopolitieke situatie. Die leiden tot meer onzekerheid, spanningen en conflicten in de regio en daarbuiten. Dit kan gevolgen hebben voor de stabiliteit en de veiligheid van Nederland en zijn bondgenoten. Er zijn ook gevolgen voor de toegang tot grondstoffen en markten in het Midden-Oosten en Noord-Afrika.
• De kosten van de verhoogde humanitaire hulp en diplomatieke inspanningen, die ten koste gaan van andere prioriteiten en doelstellingen. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken, heeft Nederland in 2023 ongeveer 50 miljoen euro bijgedragen aan de noodhulp en de wederopbouw in Gaza, en nog eens 25 miljoen euro aan de vredesinitiatieven en de dialoog tussen Israël en de Palestijnen.

De scenario’s voor de toekomst

De oorlog tussen Israel en Palestina is nog niet voorbij, en de toekomst is onzeker. Er zijn verschillende scenario’s mogelijk, die elk verschillende economische gevolgen kunnen hebben voor Israël, Palestina en Nederland. Hier zijn enkele mogelijke scenario’s:

• Een duurzame vrede: Dit is het meest optimistische scenario. Daarin zullen Israel en Palestina een politieke oplossing bereiken die leidt tot een einde aan het geweld, een opheffing van de blokkade, een erkenning van elkaars rechten en een samenwerking op economisch, sociaal en cultureel vlak. Dit scenario zou een grote impuls geven aan de economische groei, de handel, de investeringen, de innovatie en de welvaart van beide partijen. Het zou ook een positief effect hebben op Nederland, dat zou profiteren van een stabielere regio, een grotere markt, een betere reputatie en een lagere hulpbehoefte.
• Een fragiel bestand: Dit is het meest realistische scenario. Daarin zullen Israel en Palestina een tijdelijke wapenstilstand bereiken die leidt tot een vermindering van het geweld, een versoepeling van de blokkade, een uitwisseling van gevangenen en een bemiddeling door derden. Dit scenario zou een beperkte verbetering betekenen voor de economische situatie, de handel, de productie, de consumptie en de levensomstandigheden van beide partijen. Het zou ook een gematigd effect hebben op Nederland, dat zou profiteren van een minder gespannen regio, een grotere veiligheid, een betere samenwerking en een lagere hulpbehoefte.
• Een hernieuwde escalatie: Dit is het meest pessimistische scenario. Daarin zullen Israel en Palestina geen overeenstemming bereiken over een staakt-het-vuren of een politieke oplossing. Het geweld zal weer oplaaien met meer intensiteit, frequentie en duur. Dit scenario zou een grote verslechtering betekenen voor de economische situatie, de handel, de productie, de consumptie en de levensomstandigheden van beide partijen. Het zou ook een negatief effect hebben op Nederland, dat zou lijden onder een onstabielere regio, een grotere dreiging, een slechtere relatie en een hogere hulpbehoefte.

Conclusie

De oorlog tussen Israel en Palestina heeft niet alleen humanitaire gevolgen gehad, maar ook economische. Zowel Israel als Palestina hebben aanzienlijke schade geleden door het conflict, die hun groei, handel, investeringen en welvaart hebben beïnvloed. Maar ook Nederland heeft de gevolgen ondervonden als handelspartner en donor van beide partijen.

De toekomst is onzeker, en er zijn verschillende scenario’s mogelijk, die elk verschillende economische gevolgen kunnen hebben voor Israël, Palestina en Nederland. Het is daarom van groot belang dat er een duurzame vrede wordt bereikt, die de economische kansen en uitdagingen voor alle betrokkenen kan vergroten.