Willekeurige afschrijving

Als u investeert in bedrijfsmiddelen voor uw onderneming, kunt u deze afschrijven over de jaren dat u ze gebruikt. Afschrijven betekent dat u de kosten van de bedrijfsmiddelen verdeelt over de periode dat ze economisch nut hebben. Zo verlaagt u uw winst en betaalt u minder belasting. Maar wist u dat u in sommige gevallen ook de willekeurige afschrijving kunt toepassen? 

Willekeurig afschrijven wil zeggen dat u zelf bepaalt hoe en wanneer u een bedrijfsmiddel afschrijft. De afschrijving kan dus versneld worden, of juist uitgesteld; afhankelijk van wat u als ondernemer fiscaal gezien het beste uitkomt.

In dit artikel leggen we uit wat willekeurige afschrijving is, voor welke bedrijfsmiddelen het geldt en hoe u er gebruik van kunt maken.

Wat is willekeurige afschrijving?

Willekeurige afschrijving is een fiscale regeling die u een liquiditeits- en rentevoordeel kan opleveren. Door willekeurig af te schrijven, kunt u namelijk zelf bepalen in welk jaar u meer of minder kosten aftrekt van uw winst. Zo kunt u bijvoorbeeld in een jaar met een hoge winst meer afschrijven, waardoor u minder belasting betaalt. Of u kunt in een jaar met een lage winst minder afschrijven, waardoor u meer belasting terugkrijgt.

Willekeurig afschrijven betekent niet dat u onbeperkt kunt afschrijven. Er zijn wel een paar regels waar u zich aan moet houden:

• De boekwaarde van het bedrijfsmiddel mag niet lager worden dan de restwaarde. De restwaarde is het bedrag dat het bedrijfsmiddel nog waard is aan het einde van de gebruiksduur.
• U moet het bedrijfsmiddel binnen een redelijke termijn in gebruik nemen. Anders mag u alleen afschrijven over het bedrag dat u al hebt betaald.
• U mag niet meer willekeurig afschrijven dan de investeringsaftrek die u voor het bedrijfsmiddel krijgt. De investeringsaftrek is een extra aftrekpost voor bepaalde investeringen.

Voor welke bedrijfsmiddelen geldt willekeurige afschrijving?

Willekeurige afschrijving geldt niet voor alle bedrijfsmiddelen. Er zijn verschillende regelingen voor verschillende soorten bedrijfsmiddelen. De twee belangrijkste zijn:

• Willekeurige afschrijving op milieubedrijfsmiddelen (VAMIL). Dit zijn bedrijfsmiddelen die op de Milieulijst staan en die bijdragen aan een beter milieu. Denk bijvoorbeeld aan zonnepanelen, elektrische auto’s of biologische landbouwmachines. U mag deze bedrijfsmiddelen voor 75% willekeurig afschrijven.
• Willekeurige afschrijving voor startende ondernemers. Dit zijn ondernemers die recht hebben op de startersaftrek of de zelfstandigenaftrek. U mag alle bedrijfsmiddelen die u koopt of maakt voor 100% willekeurig afschrijven, behalve de bedrijfsmiddelen die zijn uitgesloten van de investeringsaftrek.

Naast deze twee regelingen, is er in 2023 een eenmalige verruiming van de regeling willekeurige afschrijving. Deze regeling geldt voor bepaalde nieuwe bedrijfsmiddelen die u in 2023 koopt of maakt en die u voor 1 januari 2026 in gebruik neemt. U mag deze bedrijfsmiddelen voor maximaal 50% willekeurig afschrijven. Op het restant past u de gewone afschrijving toe.

De volgende bedrijfsmiddelen komen niet in aanmerking voor de eenmalige verruiming:

• Gebouwen
• Schepen
• Vliegtuigen
• Bromfietsen en motoren
• Personenauto’s die niet zijn bestemd voor beroepsvervoer (auto’s zonder CO2-uitstoot komen wel in aanmerking)
• Immateriële activa zoals vergunningen en goodwill
• Dieren
• Bedrijfsmiddelen die hoofdzakelijk zijn bestemd voor verhuur voor het openbaar verkeer
• Openstaande wegen en paden, inclusief bruggen, viaducten, duikers en tunnels
• Bedrijfsmiddelen die al willekeurig worden afgeschreven op grond van een andere regeling

Voorwaarden voor willekeurige afschrijving

Hoewel willekeurige afschrijving aantrekkelijk kan klinken, zijn er enkele voorwaarden waaraan voldaan moet worden om in aanmerking te komen:

1. Bedrijfsmiddelen: Willekeurige afschrijving is alleen van toepassing op bedrijfsmiddelen, zoals machines, voertuigen, inventaris en computers, die worden gebruikt voor zakelijke doeleinden. Het geldt niet voor bijvoorbeeld gebouwen of grond.
2. Aanschafjaar: Bedrijfsmiddelen moeten in het boekjaar van aanschaf worden gebruikt om in aanmerking te komen voor willekeurige afschrijving. Het is dus belangrijk om de aanschaf van bedrijfsmiddelen goed te plannen en ervoor te zorgen dat ze daadwerkelijk in gebruik worden genomen in hetzelfde boekjaar waarin ze zijn aangeschaft.
3. Administratie en documentatie: Om gebruik te maken van willekeurige afschrijving, is het belangrijk om nauwkeurige administratie en documentatie bij te houden. Dit omvat het bijhouden van aankoopfacturen, afschrijvingsschema’s en bewijs van het daadwerkelijke gebruik van de bedrijfsmiddelen in het boekjaar van aanschaf.

Verwerking in aangifte inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting

Als u gebruik wilt maken van willekeurige afschrijving, moet u dit aangeven in uw aangifte inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting. U moet daarbij vermelden om welk bedrijfsmiddel het gaat, wat de aanschafprijs is, wat de restwaarde is, hoeveel u wilt afschrijven en op grond van welke regeling u dat doet.

U kunt ook achteraf nog kiezen voor willekeurige afschrijving, als u dat nog niet eerder hebt gedaan. U moet dan uw aangifte wijzigen en opnieuw indienen bij de Belastingdienst. Dit kan tot uiterlijk vijf jaar na het jaar waarin u het bedrijfsmiddel hebt gekocht of gemaakt.

Voorbeelden van willekeurige afschrijving

Om het wat duidelijker te maken, geven we hier twee voorbeelden van hoe willekeurige afschrijving werkt.

Voorbeeld 1

Stel dat u in 2023 een elektrische bestelauto koopt voor € 40.000. De restwaarde is € 10.000. De auto staat op de Milieulijst, dus u mag gebruikmaken van de VAMIL-regeling. U mag dan 75% van de aanschafprijs (€ 30.000) willekeurig afschrijven. De overige 25% (€ 10.000) schrijft u af volgens de normale regels.

U besluit om in 2023 de hele € 30.000 willekeurig af te schrijven. Uw winst wordt dan met € 30.000 verlaagd, waardoor u minder belasting betaalt. In de volgende jaren schrijft u nog € 10.000 af volgens de normale regels.

Voorbeeld 2

Stel dat u in 2023 een laptop koopt voor € 2.000. De restwaarde is € 200. U bent een startende ondernemer, dus u mag gebruikmaken van de regeling voor startende ondernemers. U mag dan 100% van de aanschafprijs (€ 2.000) willekeurig afschrijven.

U besluit om in 2023 € 1.000 willekeurig af te schrijven en in 2024 de resterende € 1.000. Uw winst wordt dan in beide jaren met € 1.000 verlaagd, waardoor u minder belasting betaalt.

Nieuwe regeling voor willekeurige afschrijving in 2023

In 2023 is er een nieuwe regeling voor willekeurige afschrijving van bepaalde nieuwe bedrijfsmiddelen. Deze geldt voor alle ondernemers. Hierbij kunt u maximaal 50% van de kosten willekeurig afschrijven, en de rest volgens de gewone afschrijving. Om in aanmerking te komen voor deze regeling, moet u aan de volgende voorwaarden voldoen:

• Het bedrijfsmiddel moet zijn gekocht of geproduceerd in het kalenderjaar 2023.
• U moet het bedrijfsmiddel in gebruik nemen vóór 1 januari 2026.

De volgende bedrijfsmiddelen komen niet in aanmerking voor deze nieuwe regeling:

• Gebouwen
• Schepen
• Vliegtuigen
• Bromfietsen en motoren
• Personenauto’s die niet zijn bestemd voor beroepsvervoer. Auto’s zonder CO2-uitstoot komen wel in aanmerking.
• Immateriële activa zoals vergunningen en goodwill
• Dieren
• Bedrijfsmiddelen die hoofdzakelijk zijn bestemd voor verhuur
• Voor het openbaar verkeer openstaande wegen en paden, inclusief bruggen, viaducten, duikers en tunnels
• Bedrijfsmiddelen die al willekeurig worden afgeschreven op basis van een andere regeling.

Conclusie

Willekeurige afschrijving is een manier om uw belastingdruk te verlagen door zelf te kiezen hoeveel u elk jaar afschrijft op uw bedrijfsmiddelen. Dit kan vooral voordelig zijn als u investeert in milieuvriendelijke of innovatieve bedrijfsmiddelen, of als u een startende ondernemer bent. Willekeurige afschrijving kan u helpen om uw liquiditeit en rentabiliteit te verbeteren. U moet wel rekening houden met de voorwaarden en regels die gelden voor willekeurige afschrijving. U kunt willekeurige afschrijving toepassen in uw aangifte inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting.